شپش موی سر و راه های درمان شپش سر
شپش موی سر ناشی از چیست ؟
شپش موی سر ناشی از یک حشره بسایر کوچک و بدون بال است که از خون انسان تغذیه می کند. طول عمر آن حدودا تا 30 روز است و بوسیله تخم گذاری تکثیر می شود. در انسان الودگی به شپش در نواحی سر و بدن وجود دارد. شپش بالغ بیشتر از 48 ساعت نمی تواند بدون تغذیه از پوست سر انسان زنده بماند و برای حیات نیاز به گرما و خون انسان دارد.
شپش سر یا (پدیکولوز کپیتیس) یک عفونت شایع و با قابلیت سرایت بالا می باشد که معمولا در مکان های شلوغ مانند مهد کودک ها، مدارس، سربازخانه ها و مراکز نگداری سالمندان و معلولین به سرعت انتشار پیدا میکند. انتشار شپش سر معمولا از طریق به اشتراک گذاشتن وسایل آلوده و یا تماس نزدیک از فرد به فرد منتقل می شود.
شپش بالغ معمولا تخم (نیت) های خود را در ساقه مو (تقربیا 10 تا15 میلی متر بالا از محل خروج مو از پوست سر) می چسباند. این تخم ما به صورت قطره اشک و سفید یا شفاف می باشند و به سختی از ساقه مو جدا می شوند. 7 تا 10 روز بعد از تخم گذاری شپش جدید از تخم ها خارج میشود.
شپش موی سر در چه کسانی بیشتر دیده می شود؟
اگرچه همه افراد قابلیت آلودگی با شپش سر را دارند اما کودکان خردسال ( 3تا11 سال) بیشترین احتمال ابتلا به شپش سر دارند. همچنین دختر بچه (موهای بلند تر) ها با احتمال بیشتری به شپش سر دچار می شوند. شپش توانایی چسبیدن به موهای صاف بیشتر از موهای فر دارد. آلودگی با شپش ارتباطی قوی با تماس با افراد آلوده دارد و معمولا با توجه به حضور در محیط های عمومی مانند مهد کودک ها، مدارس، مراکز نگهداری، سربازخانه ها می توان از تشخیص وجود شپش سر اطمینان حاصل کرد.
علائم و نشانه های شپش چیست؟
حشره شپش ممکن است به صورت چسبیده به پوست باشد (در حال تغذیه) و یا به صورت متحرک در لابلای موها دیده شود. معولا به رنگ خاکستری متمایل به سفید وجود دارند و توانایی پرواز ویا جهش ندارند. تخم شپش به صورت ذرات سفید شفاف شبیه قطره در ساقه موها نزدیک پوست سر دیده می شوند و به راحتی قابل جدا کردن نیستند.
شپش سر معمولا باعث ایجاد علامت خارش شدید می شود در بعضی موارد این خارش باعث ایجاد زخم و خراشیدگی شده که زمینه را برای عفونت پوستی فراهم میکند. در بعضی کودکان شپش گاها باعث ایجاد ورم غدد لنفاوی در پشت گوش و گردن می شود. در مواردی که شپش سر به روی مژه ها منتقل شود می تواند باعث قرمزی و تحریک چشم ها شود.
راه کارهای مقابله و درمان شپش سر
در صورت مشاهده شپش سر در سر خود و یا اطرافیانٍ، مناسب ترین اقدام مراجعه به پزشک پوست و مو و دریافت مشاوره درمانی می باشد. به طور کلی اقداماتی که می تواند مانع گسترش و تکثیر شپش شود باید انجام شود. این اقدامات شامل شروع درمان برای افراد آلوده در خانه، مرکز نگهداری و غیره و همچینین اقداماتی برای جلوگیری از انتشار بیماری است. این اقدامات شامل:
- تمامی ملحفه ها، وسایل، لباس های در تماس با فرد آلوده به روشهای زیر پاکسازی شود
- لباس ها و ملحفه هایی که قابل شستشو می باشد بوسیله آب گرم ( 45درجه سانتی گراد) به مدت 20 و سپس در صورت امکان استفاده از اتوی گرم.
- در مواردی که شستشو قابل انجام نیست وسایل و البسه در داخل کیسه زباله پلاستکی قرار دهید و درب آن محکم بسته شده و به مدت 2تا3 روز باز نشود. حشره بیشتر از48 ساعت بدون خون انسان زنده نمی ماند.
- وسایلی که فرد آلوده با آن در تماس بوده مانند هدفون، گل سر، کلاه ، شانه به هیچ عنوان به اشتراک نگذارید.
- وسایلی مانند مبلمان منزل و یا صندلی کودک ماشین که قابل شستشو نمی باشد با اسپری های ضد انگل که در داروخانه ها موجود است پاکسازی کنید.
- در صورت مشاهده شپش سر در فرزند خود به معلم مدرسه یا مراقب مهد کودک اطلاع دهید، کودک شما پس از طی دوره درمان می تواند دوباره به مدرسه و یا مهد باز گردد
درمان شپش سر
درمان شپش سر در کودکان باید با احتیاط و با توجه به سن کودک و بیماری های سابق وی انجام شود. به صورت کلی درمان ابتدا با دارو های ضعیف تر و در صورت عفونت مقاوم و شدید با داروهای قوی تر انجام می گردد.
داروهای درمان شپش سر شامل :
- شامپو یا لوسیون لیندان 1% یک داروی ضد انگل میباشد و با توجه به راحتی طریقه مصرف، استفاده بالایی دارد. این دارو به دلیل جذب پوستی و سمی بودن حتما باید تحت نظر پزشک استفاده شود و مصرف آن در کودکان و بزرگسالان مبتلا به صرع توصیه نمی شود.
- لوسیون مالاتیون نیم درصد (™Ovide) این محصول یک سم حشره کش می باشد و برای از بین بردن حشرات دیگر مانند کک و پشه استفاده می شود. مقادیر مصرف و مدت زمان استفاده از این دارو برای درمان شپش سر حتما باید تحت نظر پزشک انجام شود. و از بکار بردن خودسرانه پرهیز کنید
- قرص ایورمکتین یک داروی ضد انگل که درابتدا برای درمان بیماری های انگل دام استفاده می شد. در موارد عفونت با شپش مقاوم به درمان که با دارو های دیگر قابل درمان نمی باشد میتوان از این دارو استفاده کرد
- پرمترین این محصول به فرم های مختلفی اعم از کرم، لوسیون و شامپو وجود دارد و یکی حشره کش مناسب برای درمان انگل هایی مانند شپش و گال می باشد. به دلیل جذب پوستی استفاده از این دارو در اطفال حتما تحت نظر پزشک باید انجام شود و از درمان خودسرانه پرهیز کنید.